Legjislacioni dhe Qendra Kombëtare e Biznesit

Legjislacioni në lidhje me regjistrimin e biznesit dhe procedurat e licencimit është harmonizuar me standardet e BE-së, me fokus uljen e barrierave administrative për bizneset që operojnë në Shqipëri. Fillimi i një biznesi u bë më i lehtë, përmes: krijimit të Qendrës Kombëtare të Biznesit dhe publikimit në internet të dokumenteve përkatëse, uljes së kostos së regjistrimit dhe konsolidimit të regjistrimit të taksave, sigurimeve shëndetësore dhe punës me një aplikim të vetëm.

Regjistrimi i një njësie ekonomike/sipërmarrësi në QKB finalizohet brenda 24 orëve nga paraqitja e dokumentacionit të kërkuar dhe një pagese prej 100 lekësh, (afërsisht 0.8 euro) e cila mund të reduktohet në 0 lek, nëse regjistrimi kryhet në mënyrë elektronike.

Shërbimet administrative të siguruara nga QKB mundësohen përmes procedurave të thjeshta, në mënyrë elektronike, me afate të shkurtuara dhe tarifa simbolike. Një aplikim mund të bëhet në çdo dritare të shërbimit NBC, pavarësisht nga vendi i aplikantit ose vendndodhja e aktivitetit. Regjistrimi online i biznesit lejohet. Aplikimi elektronik bëhet nëpërmjet portalit qeveritar e-Albania.

Pas përfundimit me sukses të regjistrimit të biznesit në QKB, aplikanti duhet të vizitojë Drejtorinë e Përgjithshme Lokale të Tatimeve dhe Tatimeve në bashki/komunë, në mënyrë që të përfundojë regjistrimin fiskal.

Për më tepër, zbatohet parimi “heshtja është pëlqim”. Në rast se QKB, brenda afatit të detyrueshëm 1-ditor nga paraqitja e aplikimit për regjistrim, nuk kryen regjistrimin, njofton pezullimin e aplikimit ose nuk njofton mohimin, regjistrimi konsiderohet i pranuar menjëherë.

Aplikimi në QKB dhe Dokumentacioni

Procesi i formimit të bizneseve në Shqipëri është i shpejtë dhe efikas. Formimi i tyre rregullohet nga ligji nr. 9901, datë 14.4.2008 “Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare”, i ndryshuar dhe nga Kodi Civil Shqiptar.

Më poshtë është një përshkrim i shkurtër i elementeve kryesore të subjekteve tregtare të identifikuara më sipër, të cilët kanë detyrimin të regjistrohen në Regjistrin Tregtar të QKB-së.

Mënyrat e aplikimit për regjistrim në Regjistrin Tregtar

Aplikimet për regjistrimet në Regjistrin Tregtar mund të kryhen, në:

• sportelet e shërbimit të QKB-së
• online nëpërmjet sportelit elektronik

Subjektet qё kanё Detyrimin pёr Regjistrim nё Regjistrin Tregtar tё QKB-së

Legjislacioni vendos ndaj subjekteve që ushtrojnë veprimtari ekonomike dhe tregtare, përcakton detyrimin e regjistrimit të tyre, i cili ka si qëllim identifikimin dhe regjistrimin e biznesit dhe lidhet me aspektet e zbatimit të detyrimeve tatimore, të punësimit dhe të skemës së sigurimeve shoqërore e shëndetësore.

Legjislacioni përcakton detyrimin e regjistrimit për subjektet e mëposhtme:

• Personat fizikë që ushtrojnë veprimtari ekonomike ose profesion të pavarur
• Shoqëritë e thjeshta
• Shoqëritë tregtare
• Degët e ndërmarrjeve të huaja
• Zyrat përfaqësuese të ndërmarrjeve shqiptare dhe të kompanive të huaja
• Shoqatat dhe unionet e kursimeve të kreditit
• Ndërmarrjet e përbashkëta (Joint-venture)
• Kompanitë e bashkëpunimit bujqësor

Kategori të tjera të subjekteve mund të kenë detyrimin e regjistrimit, nëse parashikohet nga ligje të veçanta. Si rregull i përgjithshëm, subjektet që janë regjistruar si persona juridikë, fitojnë personalitet juridik pasi të regjistrohen në Regjistrin Tregtar.

Ndërsa, për disa subjekte, siç janë: personat fizikë, degët dhe zyrat përfaqësuese të ndërmarrjeve të huaja, ndërmarrjet e thjeshta dhe subjektet e tjera sipas legjislacionit në fuqi, regjistrimi në Regjistrin Tregtar ka vetëm efekt deklarativ.

Kuadri Ligjor

Ligji nr. 9901 “Për sipërmarrësit dhe ndërmarrjet tregtare”, datë 14 prill 2008, rregullon statusin e sipërmarrësve, themelimin dhe administrimin e shoqërive tregtare, të drejtat dhe detyrimet e partnerit, riorganizimin dhe likuidimin e kompanive.

Legjislacioni për regjistrimin e biznesit dhe procedurat e licencimit në Shqipëri janë harmonizuar me standardet e BE-së dhe kanë si qëllim kryesor promovimin dhe inkurajimin e zhvillimit të shoqërive private në Shqipëri.

Referenca ligjore për regjistrimin:

• Ligji nr. 131/2015, “Për Qendrën Kombëtare të Biznesit”
• Ligji nr. 9723, datë 03.05.2017, “Për regjistrimin e biznesit”

Ligji nr. 9901, datë 14.04.2008, “Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare”

Licencimi i Biznesit

Ligji nr. 10081, datë 23.02.2009 “Për licencat, autorizimet dhe lejet në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar.

Ligji parashikon parimet për përcaktimin e atyre veprimtarive ekonomike ose përdorimeve të të mirave publike, të cilat iu nënshtrohen procesit të licencimit dhe/ose lejimit, si dhe parimet për përcaktimin e kushteve, procedurave, afateve të vlefshmërisë dhe shkaqet e procedurat e revokimit të tyre.

Licencat dhe lejet, sipas fushave dhe kategorive, si dhe fushat e autorizimeve, në kompetencë të institucioneve qendrore, parashikohen në shtojcën që i bashkëlidhet ligjit dhe është pjesë përbërëse e tij.

Kërkesat për licencat dhe lejet e parashikuara në shtojcë apo nënkategoritë e tyre, si dhe për autorizimet, sipas fushave të parashikuara në shtojcë, apo kategoritë e nënkategoritë e tyre trajtohen, si rregull:

Nga/apo nëpërmjet QKB-së, në këtë rast ligji i sipërpërmendur parashikon procedurat e paraqitjes së kërkesës, shqyrtimit dhe vendimmarrjes.

Pa përfshirjen e QKB-së, në këto raste të veçanta, procedurat kryhen nga organet e përcaktuara sipas legjislacionit përkatës në fuqi.

VKM-ja nr. 538, datë 26/05/2009, “Për licencat dhe lejet që trajtohen nga/apo nëpërmjet Qendrës Kombëtare të Biznesit, (QKB) dhe disa rregullime të tjera nënligjore të përbashkëta”, i ndryshuar.

Kjo VKM bën ndarjen midis licencave/lejeve që trajtohen nga/ose nëpërmjet QKB-së dhe licencave/lejeve që trajtohen pa përfshirjen e QKB-së.

Grupet e Licencave dhe Lejeve

Për nga procedura e aplikimit, afatet e vendimmarrjes, si dhe dokumentacioni i kërkuar, licencat dhe lejet që trajtohen nga/ose nëpërmjet QKB-së ndahen, në 3 grupe:

• Grupi 1 përfshin ato kategori ose nënkategori për të cilat vlerësimi i përmbushjes së kritereve të licencimit bazohet vetëm në vetëdeklarimet e kërkuesit. QKB-ja merr në shqyrtim kërkesat për grupin 1, sipas radhës së paraqitjes së tyre dhe merr vendim në një afat prej 2 ditësh pune, nga data e paraqitjes së kërkesës.
• Grupi 2 përfshin ato kategori ose nënkategori për të cilat vlerësimi i përmbushjes së kritereve të licencimit, bazohet përveçse në vetëdeklarimet edhe në dokumentet provuese të paraqitura nga kërkuesi. QKB-ja shqyrton kërkesat për grupin 2, sipas radhës së paraqitjes se tyre dhe merr vendim në një afat prej 4 ditësh pune, nga data e paraqitjes së kërkesës.
• Grupi 3 përfshin ato kategori ose nënkategori për të cilat vlerësimi i përmbushjes së kritereve të licencimit, përveçse në vetëdeklarimet dhe dokumentet provuese të paraqitura nga kërkuesi, bazohet edhe në kryerjen e një procesi inspektimi, testimi, gare, interviste, dëgjimi apo metodë tjetër vlerësimi. QKB dhe institucioni që mbulon fushën e veprimtarisë, vendosin në varësi të afatit të përcaktuar në legjislacionin sektorial.

Subjektet që kanë detyrimin për të marrë një licencë, leje ose autorizim

Procesi i licencimit/lejimit bazohet edhe në legjislacionin sektorial në fuqi, i cili rregullon fushat ku kërkohet licencë/leje, duke përcaktuar, ndër të tjera, edhe kriteret e hollësishme dhe dokumentet provuese të nevojshme për pajisjen me licencën/lejen përkatëse.

Legjislacioni në fushën e licencimit/lejimit mund të konsultohet në faqen zyrtare të internetit të QKB-së.

Çdo person fizik apo person juridik, i pajisur paraprakisht me NUIS, (NIPT) që ushtron një veprimtari dhe/ose që përdor një të mirë publike dhe/ose kryen një apo disa veprime të caktuara, për qëllime të natyrës ekonomike, tregtare, profesionale dhe të çdo natyre tjetër të ngjashme, përveç atyre të natyrës vetjake, të cilat përfshihen në fushat, kategoritë dhe nënkategoritë e shtojcës së ligjit nr. 10081/2009, ka detyrimin të pajiset me licencë/leje/ autorizim.

Ushtrimi i veprimtarive dhe kryerja e veprimeve në kuadër të këtij aktiviteti tregtar, janë, si rregull, të lira dhe nuk i nënshtrohen licencimit apo autorizimit.

Në raste të veçanta, kur parashikohet me ligj, ushtrimi i një veprimtarie apo kryerja e një veprimi, do t’i nënshtrohet procesit të licencimit apo autorizimit, vetëm nëse plotësohen këto dy rrethana:

• Ushtrimi i veprimtarisë apo kryerja e veprimit në mënyrë të parregullt mund të cenojë jetën, shëndetin, të drejtat e interesat e ligjshme të shtetasve, sigurinë e rendin publik, sigurinë kombëtare, konkurrencën e ndershme apo mirëfunksionimin e tregut, një të mirë publike, objektivat sociale dhe çdo interes tjetër publik të kësaj natyre.
• Garantimi i përshtatshëm i interesave të përcaktuar më sipër, nuk mund të arrihet pa një proces vetëdeklarimi, shqyrtimi, inspektimi e vlerësimi të përmbushjes së disa kritereve të paracaktuara, përpara fillimit të veprimtarisë apo të kryerjes së veprimit.
  Kushtet e posaçme dhe kriteret e licencimit/lejimit, si dhe dokumentacioni që provon përmbushjen e këtyre kushteve / kritereve janë të mirëpërcaktuara në VKM nr. 538/2009 dhe në legjislacionin sektorial.

Aplikimi dhe Dokumentacioni

Personat e ngarkuar për paraqitjen e kërkesës për pajisjen me licencë/leje

Kërkesa paraqitet nga përfaqësuesi ligjor i subjektit që kërkon të pajiset me leje apo licencë, apo një person i autorizuar prej tij, pranë sporteleve të QKB-së.

Dokumentacioni provues që duhet të dorëzohet në momentin e aplikimit

Personi që paraqet kërkesën, në momentin e aplikimit duhet të dorëzojë të gjithë dokumentacionin e nevojshëm provues e shoqërues të përcaktuar në ligjin nr. 10081/2009, VKM-në nr. 538/2009 dhe në raste të veçanta nga legjislacioni sektorial. Detaje mbi kategoritë dhe dokumentacionin i gjeni në linkun.

Mënyrat e aplikimit për pajisjen me licencë/leje

Aplikimet për pajisjen me licencë/leje mund të kryhen në dy mënyra:

• tek sportelet fizike të shërbimit të QKB-së
• online nëpërmjet portalit elektronik

Referenca ligjore pёr licenca, autorizime dhe leje:

Ligji nr. 10081, datë 23.2.2009 “Për licencat, autorizimet dhe lejet në Republikën e Shqipërisë”

Ligji nr. 10137, datë 11.5.2009 “Për disa ndryshime në legjislacionin në fuqi për licencat, autorizimet dhe lejet në Republikën e Shqipërisë”